Perak choaz an divyezhegezh galleg-brezhoneg?

Ur c’hursus e brezhoneg digor d’an holl vugale

Eus ar skol-vamm d’ar c’hlas termen e c’haller ober e hent e brezhoneg, hag ober e gresk gant ar yezh. Er skolioù ma kinniger un hentad divyezhek d’ho pugale e lakaer holl brogrammoù an Deskadurezh-Stad da dalvezout. E-touez an teir rouedad skolioù disheñvel ma kinniger ar brezhoneg e kavot, sur a-walc’h, an hentad pedagogel a zo diouzh ho toare.

Kaout un tañva eus al liesyezhegezh

Ar vugale a stumm o barregezhioù komz a-raok 7 vloaz. D’ar mare-se e teskont distagellañ ar sonioù ha liammañ anezho ouzh sterioù. Stummañ a reer ar varregezh-se ur wech hepken en e vuhez. Ar mare gwellañ eo evit divorfilañ ar vugale eta ha deskiñ dezho komz meur a yezh. Ar fed da liammañ meur a c’her ouzh un hevelep ster a liesa o frederi, o c’homprenidigezh hag o barregezh difetisaat : barregezhioù hag a ya da vagañ o doare da welet ar bed.

Ar brezhoneg, ur yezh eus Breizh

An divyezhegezh a vez savet en un doare speredek ha broudus evit ar vugale pa denn ar yezh d’o endro sevenadurel, karantezus ha sokial. Gant deskiñ brezhoneg e c’hallont reiñ ur ster d’an elfennoù sevenadurel ha sokial a zo tro-dro dezho p’emaint o chom e Breizh. Gallout a raint evel-se liammañ ar pezh a welont (gweledvaoù, arzoù, sonerezh, gastronomiezh, arvestoù) ouzh ar pezh a glevont e brezhoneg (anvioù, troioù-lavar, gerioù).

Ar brezhoneg, ur yezh vev

E Breizh, ar brezhoneg eo an eil yezh komzet ar muiañ goude ar galleg, gant 207 000 brezhoneger. Ur yezh eo ha ne baouez ket da emdreiñ e darempred gant ar vro ma vez graet ganti, gant hec’h istor hag hec’h annezidi. Ar brezhoneg, ur yezh ha n’eo ket sonnet pell alese, a vez graet ganti er mediaoù, en teknologiezhioù nevez, er vuhez foran, war ar panelloù er c’hêrioù ha war an hentoù. Meur a zigarez zo da lenn, klevet ha komz brezhoneg er vuhez pemdeziek ha kreskiñ a ra o niver a-feur ma kresk niver ar vrezhonegerien.

Ur yezh leun a ster

Kompren meur a yezh a ra d’an den en em binvidikaat ha bleuniañ, rak pep yezh he deus dibarderioù semantek ha sevenadurel. Pa vez desket ur yezh e vez desket diwar-benn ar bed a ya ganti. Kalz a c’herioù, da skouer, n’o deus ket a gevatal eus an eil yezh d’eben. Kalz a droioù-lavar n’eus anezho nemet en ur yezh hag a zoug enno prederouriezh pep sevenadur.

Ur yezh hag a ya d’ober identelezh Breizh

Ar brezhoneg a vez klevet, gwelet, lennet en un doare naturel en hor buhez pemdeziek – anvioù-lec’h, anvioù-tud, mediaoù, internet, rouedadoù sokial, embann, kreizennoù- dudi – ha muioc’h-mui er bed micherel. Evel-se, deskiñ brezhoneg zo un dra vat a c’haller gantañ kemer perzh e buhez sevenadurel ar vro, ha reiñ ur ster dezhi.

Ar brezhoneg a grou liammoù

Ar pinvidigezhioù rannvroel a dalvez ivez kement hag eskemmoù gant an estrenvro. Rak 46 milion a Europiz a ra gant ur yezh rannvroel bemdez hag ouzhpenn 80 yezh disheñvel a vez komzet en Unaniezh Europa (ma n’eus « nemet » 27 bro ezel ha 24 yezh ofisiel). Komz ur yezh rannvroel n’eo ket un dra rouez. Gant deskiñ brezhoneg e c’haller en em dommañ ouzh al lec’h m’emeur o vevañ ha gallout a reer ivez krouiñ liammoù dreist hon harzoù.

Sonioù disheñvel diouzh re ar galleg, evit liessaat an deskoni.

An disheñvelderioù yezh etre ar galleg hag ar brezhoneg a liesa hollad barregezhioù ar bugel a-fet ar fonetik, ar gerioù hag ar yezhadur. Rak ar sonioù, ar gerioù hag an doare da sevel frazennoù e brezhoneg zo disheñvel-kenañ diouzh re ar galleg. D’ar mare m’emañ ar vugale o tiorren o skouarn ez eo pouezus evito klevet ar brasañ niver a sonioù liesseurt. Ober a raint o c’hresk evel-se gant un dibab sonioù ledanoc’h.

Kerkent ha 2 pe 3 bloaz e tesko ar vugale urzhiañ ar gerioù evit stummañ frazennoù. Aze c’hoazh, gant an disheñvelderioù bras etre ar galleg hag ar brezhoneg e c’hallo ar vugale divyezhek dont da vezañ gwevn a-fet spered. Kement-se a harpo o barregezhioù e danvezioù all hag evit deskiñ yezhoù all goude-se. Harpañ liesseurted ar yezhoù e-pad o bugaleaj a dalvez kement ha reiñ tro d’ar vugale da zeskiñ aes er skol goude-se.

Yezhoù hag en em gloka an eil eben

Morse ne vez kevezerezh etre ar yezhoù. Seul vui e vez desket yezhoù, seul aesoc’h e vo deskiñ yezhoù nevez. Seul vui e vezer kustum da dremen eus an eil yezh d’eben, seul aesoc’h e teu da vezañ deskiñ yezhoù nevez. Evel-se e teu aesoc’h d’an darn vrasañ eus an divyezherien abred ober gant o yezhoù ha diorren a reont ur boellegezh a-fet ar yezhoù hag a ro tro dezho da zont da vezañ teiryezherien pe pederyezherien e dibenn o amzer er skol.

“Ned a ket ar yezhoù en-dro e mod lestroù eus an eil d’egile. Morse ne vez kevezerezh etre ar yezhoù. Seul vui e vez desket yezhoù, seul aesoc’h e vez deskiñ yezhoù nevez. (…) Deskiñ ur yezh ne noaz ket da zeskiñ ur yezh all, er c’hontrol bev” Gilbert Dalgalian, yezhoniour

Neuze tadoù ha mammoù, bec’h dezhi!
Papa, Maman, on y va!